Risk analizi / değerlendirmesi nedir? Kimler Yapabilir?
İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır.
İş hayatındaki riskler nelerdir?
a)İş yerlerinde yapılan iş ve işlemler.
b)Yürütülen operasyon ve çeşitli prosesler.
c)Kullanılan maddeler.
d)Her türlü makine/ekipman ve donanımlar.
e)İş yeri veya çevresinde bulunan kişiler.
f)İş yerinde oluşturulan organizasyonlar.
g)Çevre koşulları.
h)Çeşitli unsurların birbirleri ile etkileşmesi.
Birer risk kaynağıdır.
Risk analizini kimler yapabilir?
6331 sayılı Kanuna ve Risk Değerlendirme Yönetmeliğine göre, İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. Fakat risk değerlendirmesi sonunda fark edilmeyen tehlikelerin belirlenmemesi halinde doğacak yasal haklar yüzünden alanında uzmanlaşmış, bakanlıkça belgelendirilen iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerince yani İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimlerinin de aralarında olduğu bir ekip tarafından yapılması işverenin yararınadır.
Risk analizi çalışmalarının işverenler açısından faydaları nedir?
a)Tehlike ve riskleri önceden görebilme,
b) İş kazası ve meslek hastalıklarını olmadan/oluşmadan önleme,
c)Proaktif yaklaşımla acil durumlar için her an hazırlıklı olma,
d)İstenmeyen durumların önlenmesi ile kayıpların maddi ve manevi olarak azaltılması,
e)Sorumlulukların ve görevlerin belirlenmesi ve paylaşımı,
f)Güvenli teknoloji seçimi ile güvenli çalışma ortamı temini,
g)Uluslararası saygınlık ve geçerlilik… olarak sıralayabiliriz.
Yeni iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı / 6331 sayılı yasa gereği işverenler ;
i)İş yerlerinde risklerden özel olarak etkilenebilecek özel politika gerektiren çalışan gruplarının durumunu da kapsayacak şekilde sağlık ve güvenlik yönünden risk değerlendirmesi yapmak,
j)Risk değerlendirmesi sonucuna göre, alınması gereken koruyucu önlemlere ve kullanılması gereken koruyucu donanıma karar vermek,
k)İş ekipmanlarını güvenli olarak temin etmekle, gerekli bakımlarını yaptırmakla, belirli periyotlarla kontrol ve deneylerini yaptırmakla, operatör ve bakımcıları eğitmekle,
l)İşçilerin sağlığını ve güvenliğini korumak için, mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi, gerekli her türlü önlemlerin alınması, acil durum organizasyonlarının yapılması, araç ve gereçlerin sağlanması ile yükümlüdür.
Firmamız, yeni iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği işyerlerinde yapılması gerekli tüm çalışmaları Çalışma Bakanlığı sertifikalı uzman kadrosuyla yerine getirmektedir. İş yerinin tamamını kapsayacak şekilde risk değerlendirme eğitimi vermekte, organizasyon sağlamakta ve iş yerine uygun teknikler seçilerek uygulama yapılmaktadır. Yapılan risk değerlendirmesi sonucu olarak gerekli dokümantasyon hazırlanmaktadır.
Neden risk analizi yapılmalı?
İşverenler, işyerlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi ve bertaraf edilmesi için risk analizi yaptırmalıdır. Bu çalışmalar işveren ve İSG profesyonellerinin yanı sıra çalışanların da katılımı sağlanmalıdır. Risk analizlerinin belirli periyotlarda güncellenmesi zorunludur. Bununla işyerinde sürekli iyileştirmenin sağlanmasını amaçlanmaktadır.
Risk analizini nasıl güncel tutarız?
Yapılmış risk değerlendirmesinin tehlike sınıfına göre güncellenmesi; çok tehlikeli iş yerlerinde en geç 2 yılda bir, tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri 4 yılda bir ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri en geç 6 yılda bir risk analizi yaptırmak zorundadır.
Bununla birlikte;
a)İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması.
b)İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi.
c)Üretim yönteminde değişiklikler olması.
d)İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi.
e)Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması.
f)Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi.
g)İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması,
Halinde daha önce yapılan risk analizi geçersiz sayılır ve yenilenmesi gerekir.
Risk analizi yapılırken nelere dikkat edilmeli?
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak ya da yaptırmakla yükümlüdür. Risk analizi yapılırken;
a)Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu,
b)Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi,
c)İş yeri tertip ve düzeni,
d)Özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu,
e)Risk analizi sonucunda işveren üretim faaliyetleri devam ederken çalışma ortamında alınması gereken önlemleri ve bu önemlerin yetersiz kaldığı noktalarda risk ile uygun özelliklere sahip kişisel koruyucu donanımların seçilmesi ve kullanımı,
f)Risk analizi sonucu tespit edilen tehlikelere karşı alınacak önlemlerin korunma düzeyini yükseltmek ve işyeri idari yapılanasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmasını sağlamalı,
g)İşveren, çalışma ortamı ve çalışanların maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamalıdır.
Risklerden korunma ilkeleri nedir?
İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur:
a)Risklerden kaçınmak.
b)Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.
c)Risklerle kaynağında mücadele etmek.
d)İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.
e)Teknik gelişmelere uyum sağlamak.
f)Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.
g)Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.
ğ)Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.
h)Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
Risk sınıfı neye göre belirleniyor?
Öncelikle her işyerinin bir tehlike sınıfı vardır. Bunun hangisine girdiğini öğrenmek için işyeri NACE KODUNA göre TEHLİKE SINIFLARI TEBLİĞİ’ne bakmak gerekmektedir.
Özel politika gerektiren çalışan grupları nedir?
Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar ve kadın çalışanlar özel politika gerektiren çalışan grubudur.
Bu gruptaki çalışanlar içinde bulundukları duruma uygun olarak İSG eğitimlerinin verilmesi gerekir. Ayrıca sağlık kontrollerinin de diğer çalışanlardan farklı olacağı bilinmelidir.
Risk analizi yaptırmazsam ne olur?
Yayımlanan 6331 sayılı kanun ve ilgili yönetmelikler ile işverenlere İş Sağlığı ve Güvenliği önlemlerinin alınması konusunda önemli sorumluluklar yüklemekte ve aksi durumunda yükümlülüğünü yerine getirmeyen işyerlerinin her bir işlem için 1.000 TL ile 80.000 TL (Her yıl yeniden değerlendirme oranına göre cezalar artırılmaktadır.) arasında para cezası yaptırımı öngörmektedir. Yaptırılmayan risk analizleri için ve zorunluluk halinin başlamasından itibaren yaptırmadığı her ay için ceza kesilmeye devam edilecektir.
Risk analizi ve idari yaptırımlar nelerdir?
6331 sayılı İSG Kanununda işyerlerindeki çalışma hayatının teftişinde, iş sağlığı ve güvenliği koşullarının iyileştirilmesi için iş müfettişleri görev alacaktır. Kanuna aykırılığın tespiti durumunda, idari para cezaları daha caydırıcı halde uygulanacaktır. İşveren, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmediğinde her bir kişi için 2019 yılı için tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre değişen 9.574.00 TL ile 28.722.00 TL arasında idari para cezası ödeyecektir. Aykırılığın devam ettiği her ay için de aynı miktar uygulanacaktır. Risk değerlendirmesi yapmayan işverene tehlike sınıflarına ve çalışan sayılarına göre 2019 yılı için 5.742.00 TL ile 17.226.00 TL arasında idari para cezası uygulanacaktır. İdari para cezası her ay için tekrar uygulanacaktır.
İşverenin iş kazası veya meslek hastalığını SGK’ya bildirmemesinin cezası da tehlike sınıflarına ve çalışan sayılarına göre 2019 yılı için 3.828.00 TL ile 11.475.00 TL olacaktır. Büyük endüstriyel kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene tehlike sınıflarına ve çalışan sayılarına göre 2019 yılı için 95.767.00 TL ile 287.301.00 TL arasında idari para cezası verilecektir.
Ayrıca 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun İşin durdurulması başlıklı 25 . maddesinde belirtildiği gibi; İş yerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, iş yerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.
